Trong thời đại bùng nổ thông tin hiện nay, sách vẫn giữ vị trí quan trọng trong việc truyền tải kiến thức và giá trị văn hóa. Tuy nhiên, tình trạng sách giả tràn lan trên thị trường đang trở thành mối lo ngại lớn cho độc giả và các nhà xuất bản chính thống. Bài viết này sẽ giúp bạn phần nào có thể phân biệt được sách thật và sách giả.
Cách nhận diện sách giả thông qua bìa sách
Bìa sách là “bộ mặt” của mỗi cuốn sách và cũng là yếu tố đầu tiên giúp bạn nhận diện sách giả:
Chất lượng in ấn
Khi nhìn vào bìa của một cuốn sách chính hãng, bạn sẽ dễ dàng nhận thấy màu sắc trên bìa sắc nét, tươi sáng, không có hiện tượng lem màu hay lỗi in. Hình ảnh và chữ trên bìa được in rõ ràng với chi tiết tinh tế. Ngược lại, sách giả thường có màu sắc nhạt hoặc quá đậm, thường xuất hiện hiện tượng lem màu và lỗi in. Khi quan sát kỹ, bạn có thể thấy hình ảnh trên bìa bị vỡ pixel, mờ nhòe hoặc thiếu chi tiết quan trọng.
Chất liệu bìa
Chất liệu bìa là yếu tố quan trọng để nhận biết sách thật hay giả. Bìa của sách chính hãng, dù là bìa cứng hay bìa mềm, đều có độ cứng cáp phù hợp, không dễ bị gấp mép hay nhăn nhúm trong quá trình sử dụng. Lớp phủ bóng hoặc mờ trên bìa được phủ đều và bám dính tốt, không dễ bong tróc. Trái lại, bìa của sách giả thường mỏng, dễ bị gấp mép, nhăn nhúm sau một thời gian ngắn sử dụng. Lớp phủ bóng trên bìa (nếu có) thường không đều và dễ bị bong tróc, làm giảm tính thẩm mỹ của cuốn sách. Thậm chí để tiết kiệm chi phí, nhiều sách thật có bìa cứng khi bị làm giả thì chỉ còn bìa mềm.
Logo và thông tin nhà xuất bản
Một điểm đáng chú ý khác trên bìa sách là logo và thông tin nhà xuất bản. Với sách chính hãng, logo nhà xuất bản luôn được in rõ ràng, sắc nét và đúng vị trí quy định. Các thông tin như tên nhà xuất bản, năm xuất bản, giá bán đều được in đầy đủ và chính xác. Trong khi đó, sách giả thường có logo nhà xuất bản mờ nhạt, biến dạng hoặc được đặt ở vị trí không chính xác. Thông tin nhà xuất bản trên sách giả có thể bị thiếu hoặc chứa các lỗi chính tả đáng tiếc. Chi tiết này bạn có thể kiểm tra thêm ở trang bìa lót và trang xi-nhê (tức trang bản quyền).
Tem chống giả
Để giúp bảo vệ sản phẩm của mình và bảo vệ bạn đọc, nhiều công ty phát hành sách đã đầu tư phát triển hệ thống tem chống sách giả, dán loại tem này ở bìa 4 (hoặc bìa 1) của cuốn sách. Ở đây, có thể kể ra một số công ty đã áp dụng phương thức này: Nhà xuất bản Trẻ, Alphabooks và Omega+, Bizbooks, Minh Long Books, v.v..
Cách nhận diện sách giả thông qua ruột sách
Chất lượng giấy
Chất lượng giấy là yếu tố quan trọng giúp phân biệt sách thật và sách giả. Sách chính hãng luôn sử dụng giấy có độ dày phù hợp, màu trắng hoặc ngả vàng nhẹ tùy thuộc vào loại sách và mục đích sử dụng. Giấy của sách chính hãng không bị xuyên chữ, có độ bền cao, không dễ rách hay ố vàng theo thời gian dù được sử dụng thường xuyên. Trong khi đó, giấy của sách giả thường mỏng, dễ nhàu nát, thường có thể nhìn thấy chữ ở mặt sau của trang sách. Giấy của sách giả cũng nhanh ố vàng và dễ rách khi sử dụng, khiến trải nghiệm đọc sách của người dùng bị ảnh hưởng đáng kể.
Chất lượng in ấn bên trong
Bên trong một cuốn sách chính hãng, chữ được in sắc nét, không bị mờ hay đứt nét dù ở bất kỳ trang nào. Màu sắc của hình ảnh minh họa (nếu có) luôn sống động và trung thực với thiết kế ban đầu. Sách giả thường không đạt được chất lượng in ấn như vậy. Chữ in trong sách giả thường mờ, đứt nét hoặc bị lem, đặc biệt ở những trang có mật độ chữ cao. Hình ảnh minh họa trong sách giả cũng thường mờ nhạt, thiếu chi tiết hoặc có màu sắc không trung thực so với bản gốc.
Đóng sách
Cách đóng sách cũng là một chỉ dấu để nhận biết sách thật hay giả. Đối với phần lớn các sách thật được in hiện nay thì các trang đều được chia tép trước khi khâu lại và đổ keo gáy. Sách chính hãng luôn có đường chỉ khâu gáy chắc chắn, đều đặn, được thực hiện bởi máy móc chuyên nghiệp. Các trang sách được đóng cẩn thận, không bị sai lệch hay rơi rụng dù được sử dụng trong thời gian dài. Ngược lại, sách giả thường có đường khâu lỏng lẻo, không đều, có thể nhận ra được dấu hiệu của việc đóng sách thủ công hoặc bằng máy móc kém chất lượng. Các trang sách giả dễ bị bung ra sau một thời gian ngắn sử dụng, gây khó chịu cho người đọc. Phần đổ keo gáy sách giả cũng thiếu thẩm mỹ.
Cách nhận diện sách giả thông qua hình thức rao bán
Giá bán
Một trong những dấu hiệu dễ nhận biết nhất của sách giả chính là giá bán. Sách chính hãng luôn có giá bán phù hợp với thị trường, phản ánh đúng giá trị và chi phí sản xuất. Thông thường, sách chính hãng được bán với mức chiết khấu không quá 20% so với giá bìa, trừ những đợt khuyến mãi đặc biệt của nhà xuất bản hoặc nhà sách. Ngược lại, sách giả thông thường được rao bán với giá rẻ bất thường, có thể chỉ bằng 30-50% giá của sách chính hãng.
Tuy nhiên, với xu hướng sách giả ngày càng tinh vi, đặc biệt là đối với các đầu sách hiếm gặp hoặc đã ngừng xuất bản, những kẻ làm giả đã thay đổi chiến lược. Họ định giá sách giả gần bằng hoặc thậm chí cao hơn sách thật để tạo ảo tưởng về chất lượng. Đặc biệt với những cuốn sách quý hiếm, đã hết hàng từ nhà xuất bản, sách giả có thể được bán với giá cao để nhắm vào những nhà sưu tập hoặc những người đang tìm kiếm các đầu sách cụ thể đã lâu không tái bản. Trong những trường hợp này, giá cả không còn là tiêu chí đáng tin cậy để phân biệt sách thật – giả. Người mua cần kết hợp nhiều yếu tố khác như xuất xứ, nhà phân phối và các chi tiết kỹ thuật của cuốn sách để đưa ra quyết định mua hàng đúng đắn.
Kênh phân phối
Kênh phân phối cũng là yếu tố quan trọng giúp nhận diện sách giả. Sách chính hãng thường được phân phối qua các kênh chính thống như nhà sách uy tín, cửa hàng sách chính hãng hoặc website chính thức của nhà xuất bản, nhà phân phối. Những đơn vị này luôn có địa chỉ rõ ràng, thông tin liên hệ đầy đủ và được cấp phép kinh doanh hợp pháp.
Trước đây, sách giả thường chỉ được bán tại các sạp sách vỉa hè, chợ sách cũ, hoặc thông qua các trang mạng xã hội, website không rõ nguồn gốc. Tuy nhiên, hiện nay, các đối tượng làm sách giả đã nâng cấp phương thức phân phối của mình. Họ tạo ra các cửa hàng trực tuyến với giao diện chuyên nghiệp, thậm chí còn mở cả cửa hàng vật lý với không gian sang trọng để tạo lòng tin với khách hàng. Đặc biệt với những sách hiếm hoặc đã ngừng xuất bản, họ thường sử dụng các chiến thuật marketing tinh vi như “phiên bản giới hạn”, “tái bản đặc biệt” hoặc “phiên bản sưu tầm” để đánh lừa người mua.
Không chỉ vậy, sách giả còn xuất hiện trên các sàn thương mại điện tử lớn, thậm chí đôi khi còn trà trộn vào các kênh phân phối chính thống. Điều này khiến việc phân biệt sách thật – giả dựa vào kênh phân phối trở nên khó khăn hơn. Người mua cần kết hợp nhiều tiêu chí khác nhau, đồng thời tìm hiểu kỹ về người bán trước khi quyết định mua sách, đặc biệt là những đầu sách có giá trị cao hoặc đã ngừng xuất bản.
Tạm kết
Trên đây chỉ là một trong những gợi ý quan trọng mà Bá Tân – Sách cũ thư viện có thể cung cấp cho bạn đọc. Bạn đọc có thể đến trực tiếp các chi nhánh của Bá Tân – Sách cũ thư viện để được hướng dẫn kỹ hơn, để tránh mua phải sách giả. Nhưng trước tiên, bạn đọc có thể lưu ý 02 ý sau:
Một là không được ham rẻ. Các nơi làm sách giả vì không tốn quá nhiều tiền đầu tư ban đầu (như tiền bản quyền, tiền thiết kế, tiền giấy phép, tiền chế bản và in ấn, v.v.) nên họ thoải mái hạ giá sản phẩm. Nếu bạn ham rẻ thì chắc chắn bạn sẽ mắc bẫy của họ.
Hai là hãy chọn mua sách ở những địa chỉ uy tín. Trong thời đại hiện đại này, bạn chỉ cần gõ tên cửa hàng lên mạng là sẽ có thông tin xác nhận. Chẳng hạn khi gõ Bá Tân sách cũ, bạn sẽ thấy nhiều báo đài đưa tin về một địa chỉ tin cậy.
Mong là những gợi ý trên đây sẽ giúp bạn được nhiều phần khi mua sách.