Có trăng quên đèn

Hôm nọ khi viết bài về hai từ “tào khang” và “tao khang”, nói về những gì cũ và mới, mình liên tưởng đến mẩu chuyện cười phổ biến trong giới mọt sách: Sách đã mua chất đống ở nhà chưa đọc cũng giống như người vợ cũ quen thuộc, còn sách vừa xuất bản đang nằm trên kệ ở nhà sách thì giống cô gái trẻ xa lạ hấp dẫn. Tuy ở nhà có rất nhiều sách chưa đọc, thậm chí chưa xé màng co, nhưng khi thấy sách mới được bày bán thì vẫn nảy sinh tâm lý thèm muốn. Như vậy liệu có thể gọi là “có mới nới cũ” không?

Ca dao Việt Nam có câu:

“Có trăng tính phụ lồng đèn,

Ba mươi mùng một đi tìm lấy trăng”.

Mình nghĩ câu ca dao trên xuất phát từ thành ngữ “Có trăng quên đèn”, có ý mỉa mai những người tính tình bạc bẽo, mau thay lòng đổi dạ. Lồng đèn gặp gió sẽ không tắt, nhưng dùng lồng đèn hoài cũng nhàm chán. Còn trăng thì ở trên cao, mỗi tháng chỉ xuất hiện một lần, tượng trưng cho những điều cao xa mới mẻ, khó đạt được. Khi trăng sáng thì đem lồng đèn xếp xó, nhưng vào những đêm cuối tháng tối trời thì tìm đâu ra trăng để soi tỏ? Thế nhưng, những ai “có trăng quên đèn” lại quên rằng chính những điều cũ đã góp phần hình thành nên con người họ hiện giờ, và những gì xưa cũ chưa chắc đã trở nên hoàn toàn vô dụng. 

 

Xoay quanh ý tứ “Có mới nới cũ”, ca dao và thành ngữ Việt Nam cũng có vài câu khác diễn tả ý này, ví dụ như:

“Có mới thì nới cũ ra,

Mới để trong nhà, cũ để ngoài sân”.

(nghe rất giống với “Mặn tình cát lũy nhạt tình tao khang” phải không? 😀 )

hoặc câu “Có hoa sói, tình phụ hoa ngâu”.

Hoàn cảnh sống thay đổi thường khiến con người thay lòng đổi dạ. Nhất là trong những trường hợp từ nghèo trở nên giàu, từ vô danh trở nên nổi tiếng, lúc đó rất dễ sinh lòng chán ngán những gì đã có, đã từng gắn bó, muốn thay thế bằng những thứ mới mẻ hơn, đẹp hơn, tiện dụng hơn. Đương nhiên là con người có quyền mưu cầu những điều có lợi cho cuộc sống của mình, tuy vậy cũng không nên rẻ rúng những điều đã cũ, những người, những mối quan hệ cũ. Sống thủy chung, có trước có sau, biết trân trọng những điều đáng trân trọng thì mới rèn luyện được nhân cách của bản thân và không làm tổn thương người khác.

Nếu các bạn biết thêm những câu nào mang cùng ý nghĩa như trên thì chia sẻ với mình nhé.