Lũ người Quỷ ám – Fyodor Mikhaylovich Dostoyevsky

“Lũ người quỉ ám” là cuốn tiều thuyết về ý thức hệ sâu sắc và vĩ đại nhất thế giới. Bằng trực giác tiên tri của nhà nghệ sĩ, Dostoyevsky đã mô tả tất cả những mâu thuẫn tư tưởng của Tây phương từ năm 1871, mà đến nay chúng ta mới sống trọn vẹn: xung đột giữa chủ nghĩa tự do và xã hội, giữa giáo hội và vô thần, giữa tinh thần quốc gia và giấc mơ thế giới đại đồng, giữa bạo động cách mạng và sự tôn trọng phẩm giá con người…

Tác giả dự định là kiệt phẩm để đời đó của ông sẽ mang nhan đề “Lời tự thú của một kẻ trọng tội”. “Lũ người quỉ ám” có thể coi là lời tự thú của Dostoyevsky. Còn trọng tội ở đây là sự mê lầm hồi tác giả còn thanh niên, nhắm mắt chạy theo Tây phương mà bỏ quên những giá trị tình thần của dân tộc Nga. Dostoyevsky muốn viết ra để cảnh cáo những thanh niên cùng mắc bệnh như ông lúc trước, nghĩa là bị “quỉ ám”. Liều thuốc ông đưa ra để trị bệnh này là việc quay về phục hồi truyền thống đạo đức và xiển dương tinh thần đại đồng mà tác giả cho là sứ mệnh của nước Nga.