Tết cổ truyền của dân tộc Việt Nam đang gần kề rồi. Mỗi năm vào những ngày này chúng ta đều tất bật lo toan nhiều sự, mong sao có thể đón Tết và năm mới một cách vui vẻ và bình an. Với đà phát triển hiện nay của xã hội, Tết xem ra đã bị thương mại hoá khá nhiều, và đối với nhiều người thì Tết chỉ là một lễ hội đơn thuần, không còn không khí thiêng liêng nữa. Nhưng giữa một thế giới toàn cầu hoá, nếu một dân tộc không còn giữ được sự thiêng liêng trong văn hoá của dân tộc mình thì sẽ nhanh chóng bị hoà tan và đánh mất mình trên bản đồ thế giới.
Vậy người trẻ Việt Nam ngày nay cần làm gì để giúp giữ được sự thiêng liêng của văn hoá Việt nói chung và của Tết Việt nói riêng? Dưới đây là 4 cuốn sách xứng đáng trở thành hành trang của bạn trẻ Việt Nam trên con đường hoà nhập nhưng không hoà tan.
KHẢO LUẬN VỀ TẾT – HUỲNH NGỌC TRẢNG
Tác phẩm “Khảo luận về Tết” giải thích nguồn gốc các phong tục ngày Tết chủ yếu ở ba miền Bắc, Trung, Nam như các tập tục viết câu đối và chơi chữ, các tập tục kiêng kỵ đầu năm, tục xông đất, tiễn ông Táo về trời, các nghi lễ tế tự ngày Tết từ thời Trần đến thời Nguyễn, v.v..
“Khảo luận về Tết” giúp bạn đọc hiểu Tết biểu hiện sự giao cảm giữa trời đất và con người với thần linh, theo góc độ mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên. Tết “là dịp liên kết các thành viên của gia đình, gia tộc và mở rộng ra chòm xóm, cộng đồng, thân hữu. […] Đồng thời, Tết là dịp thư giãn, gác lại sự bon chen danh lợi để nghỉ ngơi, giải trí – để cùng nhau tham dự vào các trò chơi, trò diễn, các cuộc tiệc, những bữa ăn tập thể thân tình”.
XUÂN NAM KỲ CÓ CHI LÀ LẠ! – TỬ YẾNG LƯƠNG HOÀI TRỌNG TÍNH
Cuốn sách “Xuân Nam kỳ có chi là lạ!” hiệp tuyển các bài viết về Tết được đăng trên một số tờ báo giai đoạn 1900-1945, như Nông cổ mín đàm, Lục tỉnh tân văn, An Hà nhựt báo, Phụ nữ tân văn, v.v.. Các bài viết này đa dạng về thể loại, có thể gồm xã luận, tản văn, bài cảm nghĩ. Cuốn sách này sẽ cung cấp cho độc giả “các góc nhìn về việc cư xử của những nhà văn, ký giả xưa đối với Tết.”
Ngoài ra cuốn hiệp tuyển này cố gắng giữ lại giọng văn của tác giả, chỉ hiệu chỉnh các chữ sao cho đúng với quy tắc chính tả hiện này; do đó sách còn là một nguồn tham khảo thú vị cho những ai quan tâm đến phong cách báo chí thời đầu thế kỷ XX của nước Việt.
TẾT VIỆT – NHIỀU TÁC GIẢ
Cuốn “Tết Việt” trong lần in đầu có tên là “Đặc khảo về phong tục Tết Việt Nam và các lân bang”, là cuốn tuyển tập một số bài viết về Tết được đăng trên tập san Sử Địa (1966-1975) do nhà sách Khai Trí bảo trợ.
Cuốn sách này ghi lại “những dấu ấn một thời hoạt động sôi nổi của một số sinh viên, trí thức Sài Gòn, đồng thời cung cấp tài liệu tham khảo bổ ích cho các nhà khoa học đang quan tâm nghiên cứu lịch sử, địa lý và văn hoá Việt Nam.”
TẾT BA MIỀN (THE STORIES OF VIETNAMESE NEW YEAR) – LÊ RIN
Cuốn “Tết ba miền” này là một cuốn sách nghệ thuật của tác giả, hoạ sĩ Lê Rin. Với hoạ sĩ, cuốn sách này là một cách để tác giả “bày tỏ tình yêu thiêng liêng của mình dành cho cái Tết cổ truyền của Việt Nam.” “Tôi yêu Tết đến độ xem ‘chủ nghĩa dân tộc’ duy nhất mà tôi đang có chính là Tết Việt.” Vì Tết Việt chính là bản sắc, là bảo tồn và là tiếp nối – theo lời tác giả.
Cuốn sách này đặc biệt có lẽ là vì 3 điểm này. Trước hết nó là sự kết hợp giữa tranh vẽ minh hoạ của Lê Rin và những mô tả ngắn gọn về từng phong tục ngày Tết Việt. Thứ đến nó là cuốn sách song ngữ Việt và Anh, phù hợp làm quà tặng khách quốc tế và giúp bạn bè quốc tế hiểu hơn về Tết Việt. Cuối cùng là cuốn sách được bố cục theo dòng thời gian mừng Tết của người Việt, khởi đầu từ ngày 15 tháng Chạp, đến 23 tháng Chạp, qua 30 Tết, mùng Một, mùng Hai rồi mùng Ba.