THƯ GỬI BỐ – MỘT TÁC PHẨM CỦA FRANZ KAFKA MÀ BẠN PHẢI ĐỌC

Người viết: Minh Phát

 

Trên tiêu đề này, tôi viết “phải đọc” chứ không phải là “nên đọc” vì tôi nghĩ ai muốn hiểu về văn chương của Franz Kafka cũng bắt buộc phải đọc “Thư Gửi Bố”. Đúng vậy, đó là một sự bắt buộc. Tác phẩm này như cánh cửa dẫn vào thế giới của Franz Kafka. Đây không đơn thuần chỉ là một bức thư giữa một người con gửi cho bố mà còn hơn thế nữa, đó là một tác phẩm văn học, một tự truyện của người con chất chứa đầy đau khổ và nỗi buồn. Đau khổ và nỗi buồn là điều mà ta sẽ còn gặp thấy trở đi trở lại trong nhiều sáng tác của nhà văn.

 

Về Tác Giả Và Bối Cảnh Của Bức Thư

Franz Kafka là một nhà văn người Do Thái có ảnh hưởng rất lớn đến nền văn học Châu Âu và Mỹ Latinh hiện đại. Các tác phẩm của ông đã truyền cảm hứng cho các tác giả lớn khác thuộc trường phái hiện sinh Châu Âu và hiện thực huyền ảo như Albert Camus, Gabriel Garcia Márques. Ông được công nhận là nhà văn có đóng góp lớn nhất cho nền văn học Châu Âu đầu thế kỷ 20. Nổi tiếng trên thế giới nhưng tại Việt Nam, các tác phẩm của ông như “Lâu Đài”, “Vụ Án”, “Nước Mỹ”, “Hóa Thân”,… lại chưa được đón nhận đúng như tầm vóc của những tác phẩm này. Có nhiều lý do cho điều này, một trong số đó có thể là do các tác phẩm của ông khó đọc và khó hiểu quá, có quá nhiều lớp ý nghĩa cài cắm mà đọc qua một lần thì chưa chắc đã hiểu được. Chủ đề các tác phẩm của ông khá đa dạng và phong phú nhưng chủ yếu xoay quanh thân phận con người, mục đích sống và tồn tại. Sự sâu sắc trong văn chương của ông làm người đọc phải suy ngẫm rất nhiều về cuộc đời của chính họ. Nhưng để hiểu tác phẩm của Franz Kafka thì phải hiểu về chính ông trước: một con người đầy khổ đau và nỗi buồn đặc quánh. “Thư Gửi Bố” là chìa khóa để ta nhìn về một con người đầy xúc cảm cũng như cả những tác phẩm khác của ông nữa.

“Thư Gửi Bố” về cơ bản là một bức thư Franz Kafka gửi cho bố mình. Bức thư này được viết ra để bày tỏ suy nghĩ của ông về việc bố ông đã phản đối kịch liệt dự định hôn nhân của ông với Julie Wohryzek, người bị bố ông coi khinh và xem là không xứng với gia đình ông. Đáng buồn thay, bức thư chưa bao giờ được gửi đến người nhận, có lẽ Franz cho rằng bố ông sẽ không bao giờ quan tâm đến cảm xúc của ông. Nhưng đây không chỉ là một bức thư, Franz Kafka đã chỉnh sửa lại văn bản và coi đây như một thử nghiệm tự truyện. Toàn bộ bức thư là sự xem lại quá trình trưởng thành của ông dưới cái bóng và sự áp đặt của cha ông, mối quan hệ giữa cha và con, suy nghĩ và những mong muốn thuần khiết của Franz đối với người cha mà ông vẫn rất yêu thương. Tác phẩm này chưa từng được công bố lúc Franz Kafka còn sống mà chỉ khi người bạn thân Max Brod của ông tìm thấy thì mới được xuất bản. 

Tại Việt Nam, tác phẩm này đã được Đinh Bá Anh dịch từ nguyên bản tiếng Đức với sự tài trợ của viện Goethe. Tuy nhiên tác phẩm này đã hết hàng và cũng khá khó kiếm, bạn đọc chỉ có thể cố gắng tìm kiếm tại các tiệm sách cũ. Nếu đã yêu thích yêu thích Franz Kafka với các tác phẩm khác của ông thì bạn hãy cố gắng tìm kiếm quyển sách đáng đọc này nhé.

 

Bi Kịch Từ Sự Yêu Thương

Đối với Franz Kafka, người bố của ông như một vị chúa điều khiển cuộc đời ông, là một thiết chế quyền lực mà ông phải chống lại để tìm được sự tự do của riêng mình, để tìm được mình trong chính nơi ông gọi là gia đình. Các thiết chế quyền lực này xuất hiện rất thường xuyên trong những tác phẩm khác của Franz Kafka. Tất cả tác phẩm của Kafka đều viết về người bố đầy sự áp đặt, đè nén, cai trị lên chính người con đầy yếu đuối và nhu nhược. 

Tất cả những gì Franz Kafka có đều trái ngược đối với bố ông, từ ngoại hình, tính cách cho đến tâm hồn. Franz là một người nhỏ bé, yếu đuối, bệnh tật, nhu nhược nhưng lại mơ mộng. Còn bố ông là một người cao to vạm vỡ, ăn nói đều rất vồ vập, cực kỳ tự tin (thậm chí đến mức thái quá) và cực kỳ thực tế. Người bố đã rất mong con trai của ông cũng sẽ nam tính và mạnh mẽ và áp đặt tất cả những quy chuẩn hà khắc (của riêng ông) lên con trai của ông mà không nhận ra con ông đang chịu khổ đến thế nào. Cái sức nặng của người bố đã đè bẹp tất cả con người Franz Kafka, cả về thể xác lẫn tâm hồn để rồi trước mắt bố, ông không là gì hơn một nỗi thất vọng, một con ngươi nhỏ bé và tự thu nhỏ chính mình. 

Tất cả những bi kịch ấy đều xuất phát từ tình yêu. Bố của Franz Kafka rất yêu ông, nhưng cái tình yêu độc hại ấy đã phá hủy toàn bộ mối quan hệ giữa hai người. Bố của Kafka không bao giờ lắng nghe con mình vì luôn cho rằng ông ta mới là đúng nhất (vì ông ta đã thành công). Nỗi buồn của Kafka là không biết làm sao để cho bố hiểu ông, để bố biết rằng ông yêu bố rất nhiều. Kafka không giận bố, không hận thù bố vì đã hủy hoại cuộc đời ông, nhưng ông tin chắc rằng bố ông sẽ luôn nghĩ như vậy. Đó là một bi kịch gia đình khó mà hóa giải được. 

 

Bức Thư Chưa Bao Giờ Được Gửi Đi

Bức thư này chưa bao giờ được gửi đến người bố, cuộc hôn nhân cũng không thể thực hiện, cuối cùng thì sự đau buồn vẫn là kết quả cuối cùng. Nhưng người đọc biết rằng số phận của một con người bị đè nén về mặt tâm hồn là đau khổ đến dường nào. Ta hiểu về Franz Kafka hơn, những tâm tư của ông, về việc ông coi viết lách là lối thoát khả dĩ nhất, để giải tỏa bao nhiêu là xúc cảm mà khi nói ra trong gia đình thì ông sẽ bị coi là một kẻ yếu đuối và hèn nhát. Mà nếu bức thư được gửi đi thì cũng chẳng giải quyết được gì, với kiểu của bố Franz Kafka thì sẽ chỉ coi đây là một bức thư chính thằng con trai ông nuôi dạy viết để chỉ trích ông. 

Cũng phải rất thông cảm cho bố của Franz vì ông cũng chỉ muốn cái tốt nhất cho con trai ông, ông cũng là một người thành công vì có sự mạnh mẽ và cũng muốn con trai như mình, đó là chuyện bình thường mà thôi. Còn với Franz Kafka, ông cũng không còn sự lựa chọn nào khác ngoài nhu nhược mà chịu sự cai trị của người bố, còn yêu cầu được gì nữa đây? Sự phản kháng cuối cùng cũng là bi kịch mà thôi. Trong xã hội hiện tại, vẫn còn rất nhiều gia đình gia trưởng, sự áp đặt là thường xuyên và ở mọi nơi, con người cũng nên học cách yêu thương lẫn nhau cho đúng cách: đừng cố gắng áp đặt, bắt buộc ai phải làm theo ý mình với lý do yêu thương họ. Sự mâu thuẫn đó chỉ tạo ra nỗi đau cho cả hai phía mà thôi. 

 

Lời kết

Franz Kafka là tác giả mà ai cũng nên đọc, để biết về mình, về đời, về những người xung quanh. Hiểu rõ mình là điều khó nhất rồi, hiểu mình trước khi hiểu ai khác để tránh những đau khổ là cần thiết. “Thư Gửi Bố” cho ta hiểu hơn về một con người đã không được hiểu, cho ta biết sự đau khổ từ bi kịch gia đình, để hiểu hơn về những tác phẩm khác. Cho dù hơi khó kiếm, nhưng những ai đang tìm hiểu về các vấn đề hiện sinh, những người yêu Kafka nên tìm kiếm tại các tiệm sách cũ, tác phẩm này xứng đáng được các bạn bỏ thời gian để tìm đọc và nghiền ngẫm.

 

Với mục tiêu lan tỏa niềm đam mê đọc sách đến với nhiều người, Bá Tân Sách hiện đang thu mua những cuốn sách cũ. Để có thể bán sách cũ, bạn có thể liên hệ Bá Tân – Sách Cũ Thư Viện hoặc liên hệ qua hotline 0962 936 310.

———-

Bạn muốn bán sách cũ?

Liên hệ với Bá Tân sách cũ thư viện

Website: batansach.com

Facebook:  https://www.facebook.com/BaTan.Sachcuthuvien/

Hotline: 0962 936 310

Địa chỉ: 451/22 Hai Bà trưng, phường Võ Thị Sáu, quận 3, TP Hồ Chí Minh